Sinds 22 mei 2023 kan u via het Inzageloket omgevingsvergunningsdossiers voortaan digitaal raadplegen. Het Inzageloket betekent dan ook het einde van de fysieke verplaatsing naar het gemeentehuis voor de inzage van omgevingsvergunningsaanvragen.
Omgevingsloket
De inwerkingtreding van het Omgevingsvergunningsdecreet en het Omgevingsvergunnings-besluit bracht in 2017 de introductie van het online Omgevingsloket met zich mee. Na een overgangs- en uitstelperiode was het vanaf 1 januari 2018 in alle Vlaamse steden en gemeenten voor een aanvrager van een omgevingsvergunning mogelijk om deze via het Omgevingsloket digitaal in te dienen, zo nodig aan te passen en verder op te volgen.
Het Omgevingsloket werkt met een digitale login en was enkel raadpleegbaar voor de aanvrager van de omgevingsvergunning zelf en voor de personen aan wie de aanvrager toegang verleende.
Publiek loket, voorloper Inzageloket
De inwerkingtreding van het Omgevingsloket ging echter ook gepaard met de start van het publiek loket. Een applicatie raadpleegbaar via de website van het Omgevingsloket waarbij men, zonder dat men zich daartoe diende aan te melden, over heel Vlaanderen kon nakijken op welke percelen openbare onderzoeken liepen en voor welke percelen een beslissing inzake een omgevingsvergunningsaanvraag werd genomen.
Tijdens een openbaar onderzoek kon iedereen via het publiek loket bepaalde documenten van het aanvraagdossier zoals de verantwoordingsnota, documenten aangaande de milieueffecten, rapportage enzovoort raadplegen. Deze documenten waren echter enkel tijdens het openbaar onderzoek raadpleegbaar. Na sluiting van het openbaar onderzoek verdwenen de beschikbare documenten.
Bovendien waren via het publiek loket de beschikbare documenten van het omgevingsvergunningsaanvraagdossier erg beperkt. Zo waren de architecturale plannen noch de adviezen van verschillende adviesinstanties – voor zover deze reeds binnen de periode van het openbaar onderzoek werden aangeleverd – niet beschikbaar voor inzage via het publiek loket.
Bijkomend, eens een beslissing omtrent de vergunningsaanvraag werd genomen, verscheen op het publiek loket enkel een melding dat een gunstige dan wel negatieve beslissing omtrent het aanvraagdossier werd genomen en tot wanneer de beroepstermijn voor de belanghebbenden liep. De eigenlijke vergunningsbeslissing van de administratieve overheid werd niet gepubliceerd en diende bijgevolg formeel te worden opgevraagd bij de bevoegde administratieve overheid.
Digitaal, maar toch nog fysiek
Concreet betekende dit beperkte publiek loket dat belanghebbenden nog steeds een fysieke afspraak dienden vast te leggen bij de bevoegde vergunningverlenende overheid teneinde een volledig zicht te verkrijgen op het aanvraagdossier. De beperkte beschikbare documenten in het publiek loket lieten niet altijd toe om met kennis van zaken een bezwaarschrift in te dienen.
Tijdens dergelijke fysieke
afspraak bij de bevoegde vergunningverlenende overheid gold bovendien een
verbod op het nemen van foto’s van het aanvraagdossier. Van de architecturale
plannen met daarop aanduiding van hoogtematen kon – omwille van de geldende auteursrechten –
geen kopie worden opgevraagd, wat de latere opmaak van een bezwaarschrift
bemoeilijkte en van de fysieke afspraak bij de bevoegde vergunningverlenende
overheid vaak een uiterst tijdrovende bezigheid maakte.
Lancering Inzageloket
Het behoeft geen betoog dat dergelijke werkwijze haaks stond op de verdere digitalisering van de maatschappij. Vanaf de start van het Omgevingsloket, en niet in het minst tijdens de coronaperiode, groeide de vraag dan ook om de gegevens vanuit het Omgevingsloket volledig digitaal ter beschikking te stellen zodat belanghebbenden zich niet meer fysiek naar de respectievelijke gemeenten dienden te begeven.
Het departement Omgeving van de Vlaamse Regering heeft hier nu paal en perk aan gesteld door de lancering van het Inzageloket
ter vervanging van het publiek loket. Tijdens de fases dat dossiers voor het brede publiek toegankelijk dienen te zijn, met name tijdens het openbaar onderzoek en tijdens de beroepstermijn na een vergunningsbeslissing, kan vanaf heden via het Inzageloket – en in tegenstelling tot bij het publiek loket – het volledige dossier worden geraadpleegd.
Volledig digitaal raadpleegbaar
Dit betekent concreet dat thans voor het brede publiek via het Inzageloket eveneens de architecturale plannen (dankzij een recente aanpassing aan de regelgeving rond auteursrechten), alle aangeleverde adviezen van de daartoe aangeschreven adviesinstanties alsook de beslissing met betrekking tot de vergunningsaanvraag vrij raadpleegbaar zijn. Deze documenten worden wel beschermd in die zin dat men deze niet kan downloaden noch hieruit kan kopiëren.
De inwerkingtreding van het inzageloket verbetert ontegensprekelijk de inspraakmogelijkheid voor de burgers die nu tijdens de daarvoor relevante periodes alle documenten 24/7 kunnen raadplegen en beschikken over een duidelijke chronologie van alle ondernomen stappen in de procedure van de vergunningsaanvraag.
Het Inzageloket past in het relanceplan van de Vlaamse Regering om Vlaanderen verder digitaal te transformeren.
Privacy vergunningsaanvrager bij Inzageloket?
Waar deze vernieuwing op het eerste gezicht vooral de efficiëntie voor de potentiële bezwaar-/ beroepsindiener en de transparantie van het overheidsapparaat lijkt te bevorderen dient toch ook een kanttekening te worden geplaatst bij het voor eenieder volledig beschikbaar stellen van alle (uitvoerings-)plannen dewelke bij een omgevingsvergunningsaanvraag dienen te worden gevoegd. Wat nu met de privacy van de vergunningsaanvrager?
Beschikbaarheid van alle plannen via het Inzageloket impliceert immers dat zowel detailplannen van de bestaande toestand als detailplannen van de beoogde toestand voor eenieder in volstrekte anonimiteit raadpleegbaar zijn. Het Inzageloket vereist immers geen enkele vorm van authenticatie zodat werkelijk eenieder, en dus bij voorbaat niet noodzakelijk enkel potentiële bezwaar-/beroepsindieners, alle detailplannen van bestaande en gewenste toestand van woningen en gebouwen in Vlaanderen waarvoor een omgevingsvergunningsaanvraag lopende is of waarvoor recent een vergunningsbeslissing werd genomen kunnen raadplegen. Ook individuen met minder goede bedoelingen kunnen zo bijvoorbeeld zicht krijgen op indelingen van gebouwen, mogelijke toegangen, omheiningen, enz.
Nood aan registratiesysteem bij Inzageloket?
Doordat geen enkele vorm van authenticatie bij toetreding van het Inzageloket is vereist kan ook geen enkele vorm van register worden bijgehouden van wie welke plannen bekijkt.
Het verdient ons inziens dan ook aanbeveling om aan het Inzageloket een registratiesysteem te koppelen, bv. door aan de toegang tot het loket een login met de elektronische identiteitskaart te koppelen. Bijkomend zou motivatie kunnen worden gevraagd waarom men meent een belang te hebben bij de inzage van deze detailplannen.
In ieder geval staat vast dat de introductie van het Inzageloket een significante stap naar een efficiëntere dossierbehandeling voor de gespecialiseerde advocaat Omgevingsrecht impliceert.